Chociaż ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci wchodzi w życie  niemal w całości dopiero od 1 kwietnia br. już teraz gminy przygotowują się organizacyjnie na rozpoczęcie pierwszego okresu ustalania prawa do świadczenia wychowawczego, który rozpoczyna się w tym dniu.

Zadania wynikające z ustawy będą realizować właśnie gminy. Jako organ właściwy do ustalania tego świadczenia jest wskazany w ustawie Wójt, Burmistrz, Prezydent Miasta gminy, w której mieszka ubiegająca się o nie osoba.

Oczywiste jest jednak, że Wójt, Burmistrz, Prezydent Miasta nie będzie prowadził postępowania dotyczącego tego świadczenia osobiście. Może za to, na podstawie art. 10 ust. 2  ustawy, według swojego uznania wydać  upoważnienie innym osobom do realizacji zadań wynikających z ustawy.

Upoważnienie powinno być w formie pisemnej i może być udzielone zastępcy, pracownikowi urzędu albo kierownikowi ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy. Na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy upoważnienie może być wydane także dla innej osoby np. dla pracownika OPS-u. Osoby te mogą dostać upoważnienie do prowadzenia postępowań w zakresie przyznawania świadczenia wychowawczego, a także do wydawania kończących to postępowanie decyzji. Każdy pracownik, który będzie miał w zakresie obowiązków merytoryczne rozpatrywanie tych spraw, powinien mieć takie stosowne upoważnienie.

Inny przepis przewiduje, że organ gminy do dnia wejścia w życie ustawy wyznaczy lub utworzy jednostki organizacyjne właściwe do realizacji zadań z zakresu świadczenia wychowawczego. Wydaje się, że w praktyce najczęściej zadania te będą wykonywać właśnie OPS-y i ich pracownicy. Ułatwi to przykładowo procedury przewidujące w pewnych sytuacjach przeprowadzanie wywiadów środowiskowych w toku postępowania. Jednostką wyznaczoną do realizacji zadań będzie więc zazwyczaj ośrodek pomocy społecznej. W takim przypadku realizacja tych zadań nie może jednak zakłócać wykonywania zadań pomocy społecznej, ani naruszać norm zatrudnienia pracowników socjalnych.

Pewnie gminy nie zdecydują się natomiast utworzyć w tym celu osobnej jednostki, choć i taką możliwość przewidział ustawodawca. Wydaje się jednak, że mimo konsekwentnego przyznania kompetencji w sprawach dotyczących realizacji tych zadań w ustawie Wójtowi, (Burmistrzowi, Prezydentowi) – taki zamysł będzie wymagał aktywności Rady Miasta czy Gminy. Zgodnie przecież z przepisami ustawy o samorządzie gminnym, to do wyłącznej kompetencji tego organu, należy tworzenie nowych jednostek organizacyjnych gminy.

Ponieważ to zadanie z zakresu administracji rządowej gminy otrzymają środki od właściwego Wojewody nie tylko na wypłatę świadczeń, ale także na ich obsługę. Te ostatnie będą wynosić 2% otrzymanej dotacji na zadanie w tym roku i 1,5% w kolejnych.

Ze strony Gminy niezbędne będzie także przesyłanie Wojewodom sprawozdań dotyczących m.in. kwot wypłaconych świadczeń oraz wydatków na ich obsługę, w pierwszym okresie – do 7 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Pierwsze sprawozdanie Wojewodowie powinni więc otrzymać do 7 maja br. Dodatkowo raz na kwartał gminy będą przesyłać także zbiorcze sprawozdania o beneficjentach świadczenia wychowawczego. Najbliższy termin na przesłanie tego sprawozdania to 15 lipiec br.

Pracownicy samorządowi, wszystkiego na temat nowych obowiązków, mogą dowiedzieć się na szkoleniach organizowanych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które trwają już od piątku i trwać będą do 7 marca br.  w zależności od województwa, zgodnie z mapą pochodzącą ze strony Ministerstwa.

 To nowa materia i wszyscy będziemy się jeszcze jakiś czas jej uczyć: pracownicy samorządowi, radcowie, a nawet rodzice. Miejmy nadzieję, że jak najmniej na własnych błędach 🙂