2 września ubiegłego roku weszła w życie ustawa o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki.

Zgodnie z jej przepisami nowe nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, w tym dróg, ulic, mostów i placów, nadawane przez jednostki samorządu terytorialnego nie mogą upamiętniać osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących komunizm lub inny ustrój totalitarny, ani w inny sposób takiego ustroju propagować.

Ustawa wprowadziła też termin na zmianę już obowiązujących w dniu jej wejścia w życie nazw odwołujących się do systemu władzy w Polsce obowiązującego w latach 1944-1989.  Jeśli taka nazwa gdzieś się zachowała, Rada Gminy powinna ją zmienić w ciągu 12 miesięcy od dnia jej wejścia w życie, a zatem termin ten mija za kilkanaście dni.

Alternatywą dla zmiany takiej zakazanej nazwy np. ulicy przez Radę Gminy, jest zarządzenie zastępcze wydane przez właściwego Wojewodę, który ma na to  kolejne 3 miesiące.

Aby ułatwić życie mieszkańców ustawa przewiduje, że zmiana nazwy dokonana na podstawie ustawy nie będzie miała wpływu na ważność dokumentów zawierających nazwę dotychczasową, a postępowania sądowe i administracyjne w sprawach dotyczących ujawnienia w księgach wieczystych oraz uwzględnienia w rejestrach, ewidencjach i dokumentach urzędowych takiej zmiany  są wolne od opłat.

Jak podaje portalsamorzadowy.pl niektóre gminy dodatkowo decydują się wyręczyć mieszkańców i z urzędu dokonać zmiany adresów oraz zmian w ewidencji gruntów i budynków.

Wrześniowy termin nie zamyka sprawy. W październiku wejdą przepisy precyzujące kwestie pomników, do których ustawodawca zaliczy kopce, obeliski, kolumny, rzeźby, posągi, popiersia, kamienie pamiątkowe, płyty i tablice pamiątkowe, napisy i znaki.

Właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości, na której w dniu wejścia w życie zmiany przepisów znajduje się pomnik upamiętniający osoby, organizacje, wydarzenia lub daty symbolizujące komunizm lub inny ustrój totalitarny lub propagujący taki ustrój w inny sposób, będzie miał znów rok na jego usunięcie.

Kwestie pomników nie będą jednak miały takiego znaczenia dla  codziennego życia jak nazwy ulic.

Ostatnio na stronie bloga na Facebooku wstawiłam wyciąg ze stanu faktycznego jednego z orzeczeń NSA, z którego niezbicie wynikało, że Wójt może występować w dwojakiej roli:

• po pierwsze jest organem, który ma ustawowe kompetencje do rozstrzygania najróżniejszych spraw,
• po drugie reprezentuje Gminę jako osobę prawną, z określonymi interesami, celami, majątkiem itp.

Niby to oczywiste, a jednak nadal występują związane z tym niejasności.

Ostatnio okazało się, że taką niejasną sprawą jest (zupełnie odmienna od wcześniej wspomnianego postanowienia) kwestia daty pewnej w przypadku umowy z Gminą.

Data pewna to konstrukcja prawna, którą ustawodawca opisał w art.81 kodeksu cywilnego. Przepis ten mówi, że jeżeli ustawa uzależnia ważność albo określone skutki czynności prawnej od urzędowego poświadczenia daty, poświadczenie takie jest skuteczne także względem osób nieuczestniczących w dokonaniu tej czynności prawnej (data pewna). Czynność prawna ma datę pewną także:

• w razie stwierdzenia dokonania czynności w jakimkolwiek dokumencie urzędowym – od daty dokumentu urzędowego;
• w razie umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek wzmianki przez organ państwowy, organ jednostki samorządu terytorialnego albo przez notariusza – od daty wzmianki;
• w razie opatrzenia kwalifikowanym elektronicznym znacznikiem czasu dokumentu w postaci elektronicznej – od daty opatrzenia kwalifikowanym elektronicznym znacznikiem czasu

Kiedy mamy do czynienia z taką sytuacją?

Przykładowo art.678 kc, przewiduje, że jeśli umowa najmu została zawarta na czas oznaczony, rzecz została najemcy wydana, a umowa ma datę pewną to nabywca rzeczy nie będzie miał prawa do wypowiedzenia tej umowy. Gdy umowa daty pewnej nie ma, nabywca może wypowiedzieć najem z zachowaniem ustawowych terminów wypowiedzenia.

Często ktoś pyta – co jeśli umowa najmu została zawarta z Gminą? Czy ma ona datę pewną „z automatu”?

Przecież pod umową podpisany jest Wójt/Burmistrz/Prezydent, a z boku może nawet przybita pieczątka Gminy.

Czy spełnia to warunki „wzmianki dokonanej przez organ jednostki samorządu terytorialnego”.

Otóż nie. Wójt/Burmistrz/Prezydent podpisując umowę nie działa jako organ i umowa z Gminą nie jest z automatu opatrzona datą pewną. Sam fakt, że umowa najmu czy dzierżawy była zawarta z jednostką samorządu terytorialnego nie czyni cię więc uprzywilejowanym, w przypadku, gdyby właściciel się zmienił.

Sytuacja zmienia się diametralnie, gdy tę samą umowę najmu przedłożysz następnie organowi, choćby jako załącznik do wniosku w prowadzonym przez organ postępowaniu (dot. działalności gospodarczej, meldunków, podatku od nieruchomości itp.) Wówczas umowa zyskuję datę pewną w momencie poświadczenia otrzymania jej przez organ.

Nawet gdyby pismo przyjął ten sam Wójt/Burmistrz/Prezydent osobiście.