Jednoosobowa Rada Miasta

Ostatnio często  pojawiają  się w mediach komentarze na temat Zielonej Góry i funkcjonującej tam od 1 stycznia br. jednoosobowej Rady Miasta.

Jak do tego doszło, że ten najważniejszy organ – organ ustawowo przecież kolegialny zastąpiła jedna osoba i w jakich przypadkach jest to możliwe?

Może się tak zdarzyć w przypadku zmian w podziale terytorialnym kraju:

 – zmian tych dokonuje Rada Ministrów rozporządzeniem. To ona tworzy, łączy, dzieli i znosi gminy oraz ustala ich granice. Następują one zawsze z dniem 1 stycznia.

(Tak też się stało w przypadku Zielonej Góry – od 1 stycznia br. zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie połączenia gmin, ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy (Dz. U. z 2014, poz. 1023) nastąpiło połączenie Miasta na prawach powiatu Zielona Góra z Gminą Zielona Góra).

Ponieważ rozporządzenie wydane było w lipcu 2014 r. zmiany nastąpiły od 1 stycznia 2015 r.)

 – jeżeli jednostka samorządu terytorialnego zostaje włączona do innej jednostki albo dwie jednostki łączy się w nową jednostkę, rady tych jednostek zostają z mocy prawa rozwiązane, a następnie przeprowadza się nowe wybory do jednej już – nowej Rady.

( Rada zostanie więc zawsze rozwiązana z mocy prawa z dniem 1 stycznia roku w którym następuje zmiana – w omawianym przypadku w dniu 1 stycznia 2015 roku)

  – Jednocześnie w takiej jednostce samorządu terytorialnego, w której  rada ulegnie rozwiązaniu, w okresie krótszym niż 6 miesięcy od daty wyborów samorządowych zarządzonych na terenie całego kraju, wyborów tych nie przeprowadza się,  a do czasu rozwiązania rady jej zadania i kompetencje  pełnią dotychczasowe organy.

(Ponieważ zarządzone na terenie kraju wybory wypadły na półtora miesiąca przed rozwiązaniem Rady z mocy prawa, Zielona Góra nie miała gorączki przedwyborczej w listopadzie i do 31 grudnia funkcjonowała dotychczasowa Rada)

 – Aby jednostka mogła funkcjonować do czasu wyboru nowej Rady, przypisane jej zadania i kompetencje wykonuje jedna osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek wojewody zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

(W Zielonej Górze osobą pełniącą funkcję Rady jest dotychczasowy przewodniczący rady, ale nie jest to reguła.)

W momencie rozwiązania Rady czyli 1 stycznia także mandat przewodniczącego wygasa z mocy prawa i gdyby nie powołanie przez Prezesa Rady Ministrów, jego dotychczasowa funkcja nie miałaby w sprawie znaczenia.

Miała na pewno znaczenie praktyczne – przewodniczący rady jest obeznany ze sposobem funkcjonowania Rady i pełnienie tej funkcji przyjdzie mu na pewno z łatwością, o czym zresztą świadczą sympatyczne filmiki pokazywane w telewizji i w Internecie, jak nazwany pieszczotliwie „Panem Rada Miasta” sam otwiera dyskusję, sam ją zamyka, sprawdza czy jest na sali 🙂 i jednogłośnie podejmuje uchwały.

Choć cała procedura wygląda na pozór kuriozalnie i można dyskutować czy jest to konieczne, efekt jest absolutnie poważny. Jedna osoba podejmuje przecież uchwały przesądzające o dalszych losach miasta  np. uchwala budżet.

(W przypadku Zielonej Góry podejście osoby pełniącej funkcję Rady jest racjonalne –  z artykułów prasowych wynika, że zakłada ona minimalizm i podejmowanie tylko niezbędnych do normalnego funkcjonowania miasta uchwał).

Nie należy jednak zapominać, że w przyszłości może taki przypadek zdarzyć się w innych miastach i rozsądne podejście opisane wyżej może nie zostać podzielone.

 – Organ wykonawczy czyli dotychczasowy Prezydent działa nadal do czasu nowych wyborów, bo tylko Rada ulega rozwiązaniu z mocy prawa z dniem zmiany.

 – Wybory do nowych rad przeprowadza się w trybie i na zasadach określonych w kodeksie wyborczym, a zatem na zasadach ogólnych, z tym jednym zastrzeżeniem, że kadencja nowej Rady będzie w tym przypadku krótsza i skończy się w tym samym czasie, co w całym kraju.

Nie będzie miał tu zastosowania przepis ustawy o samorządzie gminnym, który ściśle określa kadencję Rady Gminy na 4 lata licząc od dnia wyboru.

Taka sytuacja 🙂