Odprawa emerytalna pracownika samorządowego

Pracownikowi samorządowemu przysługuje jednorazowa odprawa emerytalna.

Art.36 ust.2 ustawy o pracownikach samorządowych wyraża to uprawnienie wprost:

Pracownikowi samorządowemu przysługuje wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za wieloletnią pracę, nagroda jubileuszowa oraz jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Tak zredagowany przepis różni się nieco od tego obowiązującego zgodnie z kodeksem pracy:

Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

Różna jest nie tylko wysokość odprawy – w przypadku pracownika samorządowego uzależniona od liczby przepracowanych lat (nawet do sześciomiesięcznego wynagrodzenia po 20 latach pracy), ale także fakt, że w przypadku pracownika samorządowego, odprawa nie jest tak literalnie powiązana z przyczyną ustania stosunku pracy.

Taki sposób redakcji wspomnianego przepisu sprawił, że wystarczającym warunkiem nabycia prawa do odprawy emerytalnej przez pracownika samorządowego było spełnianie  warunków nabycia prawa do emerytury w momencie rozwiązywania stosunku pracy. Przejście na emeryturę nie musiało być przyczyną ustania stosunku pracy. Rozwiązanie umowy o pracę mogło się przykładowo zbiec w czasie z uzyskaniem uprawnień emerytalnych albo pracownik decydował o przejściu na emeryturę właśnie dlatego, że pracodawca rozwiązał z nim umowę o pracę. Ponieważ i przy przepisach kodeksu pracy orzecznictwo nakazywało pojmować ten związek pomiędzy ustaniem stosunku pracy, a przejściem na emeryturę szeroko, na gruncie ustawy o pracownikach samorządowych tym bardziej więc ewentualne wątpliwości rozstrzygało się zawsze na korzyść pracownika.

Nikt nie miał jednak raczej wątpliwości, że jeśli pracownik został zwolniony w trybie tzw. „dyscyplinarnym” czy jak się potocznie mówi – „karnym”, to nie było to rozwiązanie stosunku pracy związane z przejściem na emeryturę. Takie stanowisko potwierdzał wyrok Sądu Najwyższego z 16 listopada 2000 r., I PKN 81/00, a także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2013 r., II PK 60/13, w której SN wprost wskazał:

Odprawa emerytalna, mimo że jest świadczeniem powszechnym (art. 921 KP), to jednak stanowi odkreśloną gratyfikację, przede wszystkim za staż pracy (emerytalny), ale także za właściwe wykonywanie pracy. Jeżeli dochodzi do ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków, to rozwiązanie z takiej przyczyny stosunku pracy może nie uzasadniać przyznania prawa do odprawy emerytalnej, czyli pozytywnego stwierdzenia, że stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę.

Obecnie wiemy już, że samo zwolnienie w trybie art.52 § 1 ust 1 kodeksu pracy nie ma automatycznego wpływu na pozbawienie prawa do odprawy emerytalnej.

Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2017 r. w sprawie III PZP 1/17 wyjaśniła tę kwestię ostatecznie. Sąd Najwyższy stwierdził, że :

Rozwiązanie stosunku pracy na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. nie wyklucza prawa pracownika samorządowego do jednorazowej odprawy emerytalnej przewidzianej w art. 36 ust. 2 w związku z art. 38 ust. 3 i 5 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych.

Orzeczenie III PZP 1/17 oraz postanowienie z uzasadnieniem wątpliwości prawnych co do tej kwestii znajdziesz tutaj.

Sąd Najwyższy nie wykluczył więc uprawnienia do odprawy dla pracownika zwolnionego dyscyplinarnie. Ale w drugą stronę automatyzmu przecież także nie zalecił. Tylko który pracodawca zaryzykuje teraz odmowę wypłaty odprawy powołując się np. na art.8 kodeksu pracy?